W cieniu wielkiej bitwy - Beata Żurawska

Historia Heleny i Stefana Nasfeterów rozpoczyna się w cieniu Wielkiej Bitwy. Jest rok 1920 - trwa wojna polsko-bolszewicka, ważą się losy Polski i świata. Bolszewicy zbliżają się do położonego pod Wołominem majątku „Klucz Ręczajski”, który Helena odziedziczyła po swoich żydowskich przodkach. Nasfeterowie przerywają budowę domu. Stefan angażuje się w działania wojenne, sprowadza drut kolczasty z Rembertowa i buduje okopy na terenie swojej posiadłości, głównie w rejonie obecnego rezerwatu „Grabicz”. Dom powstanie już po wojnie, ale jej widmo będzie nad nim krążyć ...

“Ilekroć oglądam fotografie albo filmy dokumentalne z wojny, wydaje mi się, że stamtąd niejako się wywodzę i stamtąd, od okropności wcale przeze mnie nieprzeżytych pada na mnie cień i nigdy się z niego całkiem nie wydobędę.”

W. G. Sebald , Wojna powietrzna i literatura

Helena i Stefan Nasfeterowie w 2018 roku zostali patronami Powiatowej Biblioteki Publicznej w Wołominie. Ich barwny życiorys stał się dla mnie inspiracją do szukania nowych sposobów opowiadania o historii lokalnej. „Dom którego już nie ma” to opowieść o świecie, którego twórcami byli ludzie niezwykli, społecznicy, oddani swojej małej ojczyźnie. Ich życie naznaczone zostało piętnem wojny.

Beata Żurawska